Muzungu, how are you?

Freddie's huis is rommelig, stromend water is zeldzaam, de stroom valt regelmatig uit, maar gezellig is het zeker met een variëteit aan nationaliteiten en achtergronden van vrijwilligers. De activiteiten voor vrijwilligerswerk zijn enorm divers, zolang je maar zelf initiatief neemt en zeeën van geduld hebt. Tot nu toe ben ik in een kindertehuis geweest, op twee boerderijen en heb geprobeerd HIV patiënten te bezoeken. In eerste instantie was ik bang dat er niet veel te doen was voor mij hier, maar mijn bezoek aan Mugiti farm gisteren heeft dat idee veranderd.

Mugiti farm is 15 minuten per boda-boda van Freddie’s huis. Boda-boda’s, de motortaxi’s, zie je overal in grote aantallen. Ze zijn het populairste openbaar vervoermiddel; snel en goedkoop. Meestal zitten we met 2 vrijwilligers op één boda-boda. Goed vast houden, ogen en mond dicht en de boda-boda bestuurder vertrouwen is de beste taktiek. Af en toe moet je aan zijn mouw trekken “slower please!”. Overal langs de weg spelen kinderen. Meer dan de helft van de Ugandese populatie is jonger dan 18. “Hello Muzungu (blank persoon), how are you?” schreeuwen ze als je langs rijdt. Op Mugiti farm wonen bijna 600 families, 1200 volwassenen, en te veel kinderen om te tellen. Boer Sam noemt zichzelf “de directeur” van de boerderij. Elke familie beheert een eigen stukje land en Sam overziet alles. Ze verbouwen bananen, cassave, coffee, pawpaw, jackfruit, passion fruit, bakbanaan, pinda’s, mango’s, avocado’s en veel meer. Daarnaast worden er geiten, kippen gehouden en vissen gekweekt.

Aan het begin van de dag, was het me niet duidelijk wat we konden doen. Sam gaf ons een rondleiding over de verschillende gebieden van de boerderij. Overal renden kinderen ons achterna. We ontmoetten de vis-voerder, vrouwen die pinda’s oogstten en een geitenhoeder. Terug bij het hoofdkwartier – een hut met een tafel en een paar stoelen buiten, geen water, geen stroom – kregen we eerst ontbijt en slechts 2 uur later lunch. We speelden met de kinderen en pas tegen het eind van de middag, na een fikse regenbui, vertelde Sam wat we voor hem kunnen betekenen. Hij heeft grootste plannen met de boerderij, wat meer een gemeenschap is dan een boerderij, en heeft deze doelen op papier staan. De doelen zijn onder te verdelen in 3 categorieën: landbouw, scholing en sociale voorzieningen. Voor landbouw wil hij oogsten verhogen, vruchten verwerken, voedingswaarden verbeteren en veel meer. Hij heeft een schooltje opgezet waar 18-jarigen, net afgestudeerd van de middelbare school, les geven aan de velen kinderen op Mugiti farm. Echter, deze 18-jarigen hebben nooit eerder les gegeven en hebben geen idee hoe ze zoiets moeten organiseren. Qua sociale voorzieningen, wil Sam “familie planning” geven; voorlichting over voorbehoedsmiddelen, en gezondheidsproblemen aanpakken. Tussen deze overdaad aan plannen, zitten verschillende waar ik mee kan helpen. Samen met 3 Italiaanse vrijwilligers pakken we allereerst het probleem aan van het verwerken van fruit. Samen met een Britse jongen ga ik de leraren trainen. Deze Britse jongen, Sammy, is leraar en is met Allen, leraar uit Tenerife, hier al een aantal weken mee bezig. Allen gaat komende woensdag weg, dus ik neem het stokje van hem over en ga tenminste een paar dagen per week “teach-the-teacher” doen.

Op dinsdag heb ik het lokale weeshuis bezocht samen met Simona uit Italië. We voelden ons al snel nutteloos. Het weeshuis krijgt veel donaties en is relatief welvarend. Het enige wat we konden doen, was met de kinderen spelen, ze voeren rond lunchtijd, in bad doen en in bed leggen. Ik had knuffels meegenomen, maar ik ben waarschijnlijk weer corruptie tegen gekomen. De knuffels zijn in een kantoortje weg gestopt en de kinderen hebben alsnog niks om mee te spelen. Freddie heeft het weeshuis gebeld en ze erop aangesproken. Ze kwamen met allerlei smoesjes en toen Simona vandaag naar het weeshuis ging, hadden de kinderen nog steeds niks om mee te spelen. Ik weet dat dit gebeurt in Afrika, maar elke keer als ik zo’n situatie tegen kom, ben ik weer teleurgesteld. Gelukkig had ik slechts een aantal knuffels meegenomen en heb ik het merendeel van de gedoneerde spullen nog in Freddie’s huis. Ik deel speelgoed uit aan de kinderen rond het huis en neem kleding en speelgoed in gedeeltes mee naar de Mugiti farm. Genoeg kinderen daar die iets kunnen gebruiken.

Vandaag wilden we HIV patiënten bezoeken. We kunnen ze niet helpen met hun ziekte, maar het doel van de patiënten bezoeken is om met te praten. Ze worden vaak uitgesloten van de gemeenschap omdat ze “de ziekte” hebben. Door als Muzungu met ze te praten, laat je zien dat het gewone mensen zijn om mee te communiceren. Daarnaast doet het de patiënten zelf goed om met iemand te praten en dat een Muzungu helemaal naar hen toe komt, vinden ze erg bijzonder. Maar dit is Afrika en de ochtend verliep niet zoals gepland. De HIV patiënten hadden een voorlichtingsbijeenkomst en waren niet thuis waardoor we ze niet bezoeken konden. In plaats daarvan hebben we wat dingen voor Sam uitgezocht en zijn we ’s middags naar een dorpje gegaan op een heuvel naast de stad: Wanale hill.

Het was een bijzondere dag om dit dorp te bezoeken, want de besnijdenis ceremonie was vandaag. Alle jongens tussen 16 en 18 van de Bugitsu stam, een stam rondom Mbale, worden besneden tijdens een ritueel om volwaardig volwassene te worden. Het was een unieke ervaring om dit 2-jaarlijkse ritueel mee te mogen maken. Het was de beurt aan 3 jonge jongens vandaag. Ze waren gekleed in traditionele klederdracht voor dit ritueel; apenvacht op de rug, doeken voor de borst en hoornbellen aan de dijen. De hele gemeenschap was uitgelopen om deel te nemen aan de optocht naar de plek, aangewezen door de voorouders, waar de besnijdenis plaats vond. Vrouwen droegen een rok van bladeren over hun kleding en dansten en joelden. De 3 jongens werden onder luid gejoel in een cirkel van publiek geleid. Ze gingen op een rij staan met in hun handen een dikke stok die ze achter hun hoofd hielden. Terwijl ze besneden worden, mogen ze geen kik geven, anders zijn ze geen goede man. Ik hoef er niet bij te zeggen dat dit zonder verdoving gaat en niet met een hygiënisch dokters mes (maar met een kapmes). Voor degenen die nog verder durven te lezen; het wordt nog erger. Ze snijden eerst de voorhuid af en vervolgens worden de jongens naar een plek geleid waar er chili op de penis wordt gewreven en gespoeld met water. Dan vindt het tweede deel van de besnijdenis plaats en wordt de ‘inner’ huid weg gesneden. Ik begrijp niet helemaal wat dit zou moeten zijn, maar vooralsnog wil ik het niet weten.

We waren met 7 Muzungu’s bij de ceremonie. De 3 mannen in ons gezelschap piepten en waren blij geen Bugitsu te zijn. Voor de jongens die de besnijdenis ondergingen was het echter een bijzonder moment waar ze lang naar uit hadden gekeken. We bleven niet tot het einde (besnijdenis deel 2), want we wilden voor het donker terug in Freddie’s huis zijn. De weg naar het dorp is niet geasfalteerd, heeft gigantische gaten en is zo steil dat de boda-boda hem bijna niet op kwam. Dit is geen prettige weg om in het donker af te dalen.

Ik kan blijven typen over mijn verschillende ervaringen de afgelopen paar dagen, maar ik ga nu verder lol trappen met de andere vrijwilligers in de keuken. Andere verhalen - zoals over een restaurant waar de elektriciteit uitviel en ratten over de muren renden – volgen wellicht een andere keer. Morgen vertrek ik met 5 anderen op safari naar Kidepo national park in het noorden van Uganda. Op naar de big 5!

Karlijn