De chaos in Kampala

Kampala is een mierenhoop. Overal zijn voetgangers, fietsers, boda’s, auto’s, matatu’s etc en het is chaos. In Nederland lopen voetgangen op het trottoir, fietsers fietsen op het fietspad en auto’s rijden op de weg. In Kampala loopt, fietst en rijdt iedereen overal.

De dag voordat ik naar Kampala vertrok heb ik afscheid genomen op Mugiti farm. De kinderen hebben een ‘thank you’-lied gezongen en gedanst. Spijtig is dat pas op mijn laatste dag de moeders bij Mugiti erachter kwamen dat ik voedingskundige ben en ze advies kan geven over het voeden van hun kindje. Ineens kwamen ze met allemaal vragen. “Wat moet ik mijn dochtertje van 1 jaar geven?” Behalve voeding, gingen ze me uithoren over van alles en nog wat. Vragen die ze, zo vermoed ik, niet aan hun ouders kunnen stellen. Een meisje van 17 vroeg me waarom ze elke maand bloedde. Was dat normaal of was ze ziek? Waarom bloedde ze elke maand? Ze stelden me ook persoonlijke vragen die mij weer een beeld gaven over hoe zij denken. “Do you have a baby?” – “no?” – “How long do you plan to produce?”. Ze praten over het krijgen van kinderen alsof ze het hebben over een kip die eieren legt. Het hele leven van een vrouw draait om kinderen krijgen (“produceren”) en het liefst zoveel mogelijk. Toen ik vroeg waarom ze veel kinderen wilden, was het antwoord “als ik maar 2 kinderen heb, en ze sterven allebei, dan heb ik er geen meer!”. Kinderen zijn een belangrijke oude-dag voorziening en ze calculeren al in dat ze er een paar zullen verliezen.

Donderdag heb ik de bus naar Kampala genomen. Juma, de lokale jongen die me de koffie coöperatie had laten zien, bracht me op zijn motor naar het busstation. Er is geen Busdienst - als er al een is, houdt niemand zich eraan – dus we moesten gewoon maar gaan en zien wat er zou gebeuren. Helaas was er net een bus vol en moest ik 1,5 uur wachten op de volgende. Juma nam me mee naar het café Cosmo, zodat ik niet op het chaotische busstation hoefde te wachten. De busrit duurde een dikke 5 uur. Ik zat naast een vrouw die ofwel zwanger was of gewoonweg wagenziek werd van al het gehobbel. Ze moest ik elk geval een aantal keer overgeven. Halverwege stopten we voor plas-pauze. Met zijn allen de bosjes in. Mannen de bosjes aan de ene kant van de weg en de vrouwen de bosjes aan de andere kant van de weg. Steven, die me ook van het vliegveld had opgehaald, kwam me ophalen van de bus en bracht me naar het Backpackers hostel in Kampala. Toen ik aankwam was er geen elektriciteit en liep het allemaal niet zo gesmeerd, maar later bleek het een prima hostel te zijn. Er waren warme douches, elektriciteit in de kamer en iedere avond optredens.

Silver had me beloofd dat ik zijn diabetes kliniek in Kampala mocht bezoeken. Vrijdagochtend stortregende het en ben ik per “special hire” (auto-taxi) naar Nsambya hospital gegaan. Doordat het zo hard regende waren er minder patiënten dan gebruikelijk. Vrijdag is diabetes type I dag en maandag type II. De type I patiënten die in de kliniek behandeld worden zijn allemaal jonger dan 25 jaar. Het is een niet-overheid project dat gratis insuline, pennen en glucose meters aan de patiëntjes geeft. Dan nog is het niet niks om in Uganda diabetes type 1 te hebben. Er kwamen vrijdag 4 jongens en 1 meisje op spreekuur en ze hadden allemaal moeite met het onder controle houden van hun bloedsuiker. Ugandees eten is heel koolhydraatrijk en in de schoolkantines is schijnbaar weinig keuze. Ze moeten naar de school-verpleegster om door haar de insuline te laten spuiten. Ze gebruiken ouderwetse wegwerp naalden en ampullen voor het spuiten van de insuline. Sommigen hebben niet eens een koelkast om de insuline in te bewaren. In plaats daarvan bewaren ze het in een koeltas, maar als ze er geen koelelement in doen, vraag ik me af hoeveel nut dat heeft. De verpleegsters en dokter werkzaam in de kliniek waren heel aardig en legden me precies uit wat ze deden. Ook heb ik met de kinderen/jongeren kunnen praten. Een jongen van 14 vertelde dat hij het moeilijk vond met sporten en hij sportte zo graag. Het was een leerzame ochtend en liet me beseffen hoeveel geluk mijn broer heeft om type I diabetes in Nederland te hebben en niet in Uganda.

’s Middags lieten 2 mannen uit de kliniek me downtown Kampala zien. We verplaatsten ons per boda-boda, wat in Kampala nog een stukje avontuurlijker is dan in Mbale. De boda’s zoeven tussen de matatu’s’, auto’s en voetgangers door. Regelmatig zo vlak langs een auto of Matatu dat ik me met mijn handen ertegen af kon zetten.

Kampala is geen stad waar je dagen kunt sightseeën. Er zijn een paar interessante plaatsen om te bezoeken en die kun je in één dag zien. Ik had een Kampala city tour geboekt bij Walter’s boda-boda tours. Een klein mannetje van nog geen 1,50m kwam me zaterdagochtend ophalen. Het was niet Walter, maar Joseph. Joseph bracht me naar de Hindu tempel waar ik een paar foto’s nam, maar waar we vooral even bleven om te schuilen voor de keiharde regen. Na het bezoek aan deze tempel gingen we naar de enige Bahai tempel van Afrika waar ik me aansloot bij 5 andere Muzungu’s op tour, 4 Amerikanen en een Nieuw-Zeelander. Met zijn zessen hebben we nog King’s palace bezocht, een moskee, Idi Amin’s martelkamers, de gigantische matatu-standplaats, het oude vliegveld van Kampala, en een crafts market. Het was leuk om een indruk van Kampala te krijgen, maar ik vond Mbale en Mugiti farm veel leuker, gezelliger en interessanter. Dat is in mijn ogen het échte Afrika.

Terwijl ik dit schrijf zit ik in het vliegtuig na een bizarre rit van het hostel naar het vliegveld. Steven was laat en er was meer verkeer op de weg dan gedacht. “Then we’ll have to branch” zei Steven. Blijkbaar houdt dat in dat je een nieuwe rijbaan creëert. Het ging een hele tijd goed totdat de politie ons staande hield. 10000 shilling (3 euro) aan de politieagent geven had het probleem echter al snel opgelost. Ik ben hier niet voor, maar mijn vliegtuig halen was eerste prioriteit. Ondertussen heeft het vliegtuig al een uur vertraging, omdat een wiel vervangen moest worden. Ik hoop dat ze een beetje opschieten zodat ik niet te laat aankom in mijn hostel in Dubai.

Ik ben 17 uur lang in Dubai. Genoeg voor een overnachting en een gigantisch winkelcentrum bezoeken dacht ik zo. Als ik iets interessants meemaak in Dubai zal ik er nog een berichtje over schrijven. Zo niet, dan neem ik hierbij afscheid van jullie en jullie horen weer van mij bij een volgende grote reis.

Karlijn