Ziekenhuisopname voor Rachel

Er is sinds mijn vorige bericht zoveel gebeurd, dat ik nauwelijks weet hoe ik het allemaal in één verhaal kan verwoorden. Op het moment van schrijven ben ik fysiek weer thuis, maar mijn gedachten zijn nog in Ghana. Een voedselvergiftiging voor Rachel heeft het einde van onze vakantie helemaal overhoop gehaald.

De laatste dag waarover ik vertelde in mijn vorige bericht was vorige week donderdag; een bezoek aan de kralenmarkt in Koforidua. Vrijdag zijn we naar de Kaneshie markt geweest en naar La Beach. Zaterdag hebben we de dag besteed in het mooie Shai Hill natuur reservaat. Hier alleen al kan ik een verhaal over schrijven, maar de gebeurtenissen van zondag hebben ons verblijf op zijn kop gezet.

Zondagochtend gingen we naar de kerk. Het merendeel van de Ghanezen zijn streng gelovig. God en de kerk spelen een grote rol in hun leven. Daarom wilde ik graag in Ghana een kerk bezoeken. We werden als gasten ontvangen in een kerk niet ver van ons hotel vandaan en kregen een stoel vooraan aangewezen. De dienst was deels in Twi en deels in Engels. De manier waarop de pastoor sprak en de liederen die gezongen werden, gaven de dienst zo’n vrolijke sfeer dat het een feestje leek. Rachel en ik werden naar voren geroepen om ons voor te stellen en werden door het hele kerkgenootschap verwelkomd.

Na de kerkdienst kwamen we op weg naar het hotel langs een paar mannen met een kruiwagen vol met verse kokosnoten. Behendig gooiden ze de kokosnoten in de lucht en met een paar slagen van een kapmes hakten ze er een drinkbeker van. Vers kokoswater smaakt heerlijk verfrissend. De leeg gedronken kokosnoot gaf ik terug aan de man met het kapmes. Hij had slechts één slag met het kapmes nodig om de kokosnoot te openen. Aan de zijkant van de noot sloeg hij een inkeping die ik er makkelijk vanaf kon trekken en als lepel gebruiken om de heerlijk zachte kokos uit te lepelen. Achteraf gezien, lijkt het erop dat de kokosnoot die Rachel heeft gegeten haar de voedselvergiftiging bezorgd zou kunnen hebben.

Die middag voelde Rachel zich ineens niet zo lekker. We besloten het daarom rustig aan te doen en gingen naar het nabij gelegen Labadi Beach Resort; een super deluxe hotel waar we voor een veel te hoge entree mochten zwemmen. We waren nog maar net in het zwembad toen Rachel naar de toiletten vluchtte. Vanaf dat moment begon de ellende. Zittend achter een zwembadbedje heeft Rachel wel 3 keer overgegeven in nog geen uur tijd. Ik belde Mawuli om te vragen waar we naar een dokter konden, want ik vertrouwde er niet op dat dit vanzelf goed zou komen. Mawuli’s moeder werkt in het Achimota ziekenhuis. Hij raadde ons daarom aan dat ziekenhuis te gaan en hij zou zo snel mogelijk komen om ons te begeleiden. In het ziekenhuis aangekomen voelde ik me machteloos. Mawuli was onderweg en tot die tijd stonden we er alleen voor. Rachel bleef maar overgeven en ondertussen moest ik de idiootste dingen invullen bij de registratie balie. Toen ze eindelijk een dossier voor haar hadden gemaakt – want zonder konden ze echt niks doen – werd ze naar een verpleegster verwezen die gewoon midden in de gang bij de ingang van het ziekenhuis zat. Daar werd haar bloeddruk, temperatuur en gewicht gemeten op zo’n amateuristische manier dat de waarden naar mijn idee waardeloos waren. Hoe dan ook, we werden doorverwezen naar een dokter. Tegen die tijd was Mawuli gearriveerd en doordat hij via zijn moeder connecties in het ziekenhuis had, mochten we voorkruipen bij de dokter. Ik wil niet weten hoeveel uur ik anders met Rachel op een bankje had moeten zitten voordat we geholpen werden. De dokter stuurde ons naar een ziekenzaal, maar daar waren geen bedden meer! De verpleegster stelde voor dat Rachel al zittend op een plastic stoeltje maar een infuus moest krijgen. Weer redde Mawuli met zijn connecties ons. Rachel mocht naar een andere ziekenzaal en daar heeft ze de afgelopen 3 dagen gelegen.

De ziekenzaal was niet te vergelijken met hoe wij ons het verblijf van een patiënt in een ziekenhuis voorstellen. Een overvolle zaal met ouderwetse of ontbrekende apparatuur. De verpleegsters waren verre van vriendelijk en bovenal weinig mededeelzaam. Als patiënt hoor je te luisteren naar de verpleegster en dokter en het is niet de bedoeling dat je vragen stelt. Je slinkt de medicijnen die je voorgezet krijgt, zonder te weten wat het is en waar het voor dient. Medicijnen worden overigens niet door het ziekenhuis verzorgd. Een paar keer per dag moest ik naar drie verschillende balies om medicijnen en zelfs infuusvloeistof voor Rachel te halen. De eerste avond was de apotheek in het ziekenhuis al gesloten. Mawuli, Tobi, Prosper en ik zijn half Accra doorgereden om een apotheek te vinden die open was. Ook eten en drinken moet door familie of kennissen verzorgd worden. Elke keer als ik iets te eten voor Rachel had gehaald, meestal op verzoek van Rachel, kreeg ik van de verpleegsters op m’n kop. Het eten dat ik voor haar mee nam vonden ze helemaal niks. Waarom haalde ik geen fufu, banku of kenkey? Van thee, crackers, brood en fruit kon ze onmogelijk beter worden! Rachel werd echter al misselijk als ze de fufu van haar buurvrouw rook die op nog geen meter afstand op een ander gammel bed naast haar lag.

De eerste 24 uur waren het stress volst. Rachel bleef maar overgeven vergezeld door episodes met diarree. Ze zag er steeds zwakker uit. Alles wat ze at of dronk, inclusief water, kwam er binnen een kwartier weer uit. Aan het eind van de maandagmiddag dronk ze voor het eerst thee waarvan ze het grootste deel binnen hield. Ondertussen had ik veel contact met Charles, Juliet en andere begeleiders van onze PhDs. Zij en de PhD studenten van Accra, onder wie Mawuli en Tobi, hebben ons ontzettend geholpen. Zonder hun hulp had het scenario veel rampzaliger kunnen zijn.

Ik heb de afgelopen drie dagen non-stop bij het ziekenhuis rond gehangen. Ik kon niet altijd bij Rachel blijven, maar werd – als we niet op zoek waren naar medicijnen of eten – opgevangen door Mawuli, Tobi en Prosper. Ik ben bij hun allemaal thuis geweest; in Mawuli en Tobi’s “huisje”, bij Mawuli’s ouders en in Prosper’s huis. Wat ik gezien en meegemaakt heb, is een ervaring die ik nooit zal vergeten. Mawuli en Tobi wonen in een hutje met golfplaten dak. Ze slapen beiden in één kamertje van nog geen 10 vierkante meter. Tobi slaapt op een bed, Mawuli op een vies, dun matrasje op de grond. Ze hebben een bureautje met bureaustoel die zo uit elkaar valt dat je er nauwelijks op kunt zitten. Naast het bed stonden twee koffers, maar verder bevatte het kamertje geen meubels. Er was elektriciteit, maar geen stromend water. Naast hun huis/hut stond een badkamer-hut; een paar houten panelen op een betonnen ondergrond. In de badkamer hut bevond een latrine (gat in de grond) en er stond een emmer. De emmer werd gebruikt om te douchen. Er was geen elektriciteit in dit hutje (en dus geen licht). Water om te “douchen” moest ergens ver weg gehaald worden.

Mawuli en Tobi wonen in dit ‘appartement’, zoals ze het zelf noemen, op het terrein van het ziekenhuis, vlakbij de ouders van Mawuli. Mawuli’s moeder is verpleegster en woont daarom met haar man en minderjarige kinderen in een verpleegsterswoning. Dit “huis” was beter dan het “appartement” van Mawuli en Tobi, maar dat is relatief gezien. Mawuli’s ouders waren ontzettend gastvrij. Zo bracht zijn moeder mij op een avond een dienblad met ‘tea’. Tea is in Ghana niet alleen thee, maar kan elke warme drank zijn, waaronder ook chocolade melk en koffie. Met alle benodigdheden op het dienblad kon ik dan ook mijn eigen ‘tea’ maken. Mawuli en Tobi kregen fufu met een groen prutje voorgezet. Uiteraard kregen ze eerst de gebruikelijke bak water met afwasmiddel om hun handen te wassen. Tijdens het eten zat iedereen gefascineerd naar een bijzonder slechte Ghanese soap te kijken op een tv die zo erg haperde dat ik me afvroeg of ze het konden volgen. Ik vond het zo bijzonder dat ik deze echt Afrikaanse situatie mocht meemaken dat ik zoveel mogelijk probeerde in me op te nemen.

De beste reis-momenten zijn niet vast te leggen met een camera. Ik heb de afgelopen drie dagen in en rond het ziekenhuis slechts één enkele foto genomen; van de ingang van het ziekenhuis. Het zou niet gepast zijn geweest om op andere plekken, zoals bijvoorbeeld de ziekenzaal of bij Mawuli thuis, foto’s te maken. Deze bijzondere ervaringen kan ik alleen maar proberen te absorberen en hopen dat ik ze niet vergeet. Als ik denk aan Mawuli’s leven als PhD student in Accra en mijn leven als PhD student in Amsterdam, besef ik dat ik de luxe in mijn leven nooit moet vergeten te waarderen.

Rachel is gisterenmiddag uit het ziekenhuis ontslagen. Na een goede nachtrust van maandag op dinsdag zag ze er stukken beter uit. Het overgeven en de diarree waren opgehouden en ze begon langzaam weer te eten. Ze was nog vrij zwak, maar wilde uiteraard niks liever dan naar huis. Mawuli, Tobi en Prosper hebben ons naar het vliegveld gebracht. Na een vertraagde, vermoeiende nachtvlucht bereikten we vanmorgen rond 09:00 Amsterdam. Rachel moest op Schiphol overstappen voor haar vlucht naar Londen. Nu ze thuis is, ga ik ervan uit dat ze snel volledig herstelt.

Karlijn